Actueel

In de afgelopen maanden is er een kwestie ontstaan rondom een publieke discussie over euthanasie bij (jonge) mensen met psychische aandoeningen waarbij tevens professionele normen overschreden zijn. Dit raakt stichting KEA en betrokken bestuursleden. Wij verwijzen u hiervoor naar een minutieuze reconstructie van oud-rechter Theo Matthijssen en 6 vragen en antwoorden die de NVVE schreef over deze kwestie.

Ons Pleidooi

De NVvP Richtlijn vraagt artsen een open en respectvol gesprek te voeren bij een wens te mogen sterven

Stichting KEA is opgericht in oktober 2023, vanuit de ervaring dat mensen die ondraaglijk en uitzichtloos lijden aan psychische aandoeningen en een aanhoudende doodswens hebben, vaak bijzonder moeilijk een arts kunnen vinden die bereid is om binnen een redelijke termijn een euthanasietraject met hen aan te gaan. Daarnaast stuiten zij vaak op onbegrip en weerstand: het uiten van een doodswens kan nog steeds leiden tot gedwongen opname, beëindiging van de behandeling, kritiek op een vermeend gebrek aan motivatie, of tot na zo veel jaren opname en behandeling het opgelegd krijgen van wéér een nieuwe behandeling die niet meer op te brengen is.

Het juridisch en democratisch debat over euthanasie vond plaats in 2002. Het draagvlak voor euthanasie onder de bevolking blijft groot. Gevraagd naar hun mening specifiek over euthanasie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen, gaf in 2019 driekwart van de bevolking aan dat dit mogelijk moet zijn. (CBS)

De Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek (WTL) maakt geen onderscheid tussen lichamelijk en psychisch lijden, en discrimineert niet op basis van leeftijd. Wel vraagt de NVvP Richtlijn levensbeëindiging op verzoek bij patiënten met een psychische stoornis (2018) bij psychisch lijden extra behoedzaamheid, en bevat de richtlijn extra bepalingen m.b.t. jongeren.

De richtlijn beveelt tevens aan dat de eigen arts een (begin van een) euthanasietraject aangaat, maar dit gebeurt in de praktijk nog zelden.

Het Expertisecentrum Euthanasie (EE) vangt veel mensen op die in de reguliere GGZ geen gehoor vinden. Ongeveer een derde van de mensen die zich aanmelden voor een euthanasietraject trekt zich tijdens het proces terug omdat zij uiteindelijk toch voor het leven kiezen. Het serieus genomen worden in een open gesprek en erkenning vinden voor het lijden kan dat cruciale verschil maken. Helaas kampt het EE bij psychisch lijden vaak met lange wachttijden.

Wij ontvangen sinds de oprichting van stichting KEA voortdurend intens wanhopige berichten van mensen zelf, hun naasten of hulpverleners, omdat zij vastlopen met een euthanasieverzoek binnen de GGZ of de wachttijd bij het EE niet meer uithouden. Daarnaast bereiken ons diep verdrietige verhalen van nabestaanden wiens naaste niet of niet tijdig gehoord werd in hun euthanasiewens en uiteindelijk tot zelfdoding overging. Beelden hiervan blijven bij nabestaanden op het netvlies gegrift staan.

In de psychiatrie bestaat helaas ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Wij moeten leren accepteren dat we niet iedereen kunnen genezen of een leefbaar leven kunnen bieden.

Stichting KEA pleit voor erkenning van en begrip voor dit ondraaglijke en uitzichtloze lijden aan psychische aandoeningen.

Wij pleiten er tevens voor het implementatieplan van de NVvP-richtlijn goed ten uitvoer te brengen. Een euthanasietraject binnen de GGZ is dan toegankelijk voor mensen die hierom vragen. De richtlijn vraagt expliciet het gesprek over een doodswens niet uit de weg te gaan, maar dit open en respectvol te voeren wanneer een patiënt dit naar voren brengt of wanneer de arts signalen krijgt dat dit speelt.

Voor veel patiënten is de lange wachttijd van het EE momenteel amper vol te houden. Tevens kan een lange wachttijd mensen zo uitputten dat redelijke behandelopties minder kans van slagen hebben. Het is van groot belang de wachttijd bij het EE te verkorten.

Wij zijn ervan overtuigd dat goede euthanasiezorg, zoals vastgelegd in de WTL, de Code van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE), en de richtlijn van de NVvP, soms levens kan redden en uitzichtloos lijden of suïcide kan voorkomen.

Stichting KEA roept op om de dialoog over euthanasie vanwege een psychische aandoening rustig en open te voeren, met wederzijds respect voor verschillende opvattingen en zorgen, in het belang van de patiënt.

Daarbij is het cruciaal om niet alleen te spreken óver de mensen om wie het gaat en hun naasten, maar juist ook mét hen.